- 19/08/2015
ΣτΕ: Επαρκής ο μηχανισμός αποζημίωσης των δικαιούχων της Ασπίς (;)
Εκδόθηκε η πολυσυζητημένη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας σχετικά με την ευθύνη του Δημοσίου για αποζημίωση των ασφαλισμένων της Ασπίς Πρόνοια λόγω πλημμελούς εποπτείας.
Συγκεκριμένα, με την απόφαση 3783/2014 του Α΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας (πρόεδρος ο κ. Νικόλαος Σακελλαρίου και εισηγήτρια η σύμβουλος Επικρατείας κα Άννα Καλογεροπούλου), το ΣτΕ απορρίπτει το αίτημα των τεσσάρων ασφαλισμένων της Ασπίδας που διεκδικούσαν από το ελληνικό δημόσιο το ποσό των 2.589.702 ευρώ για τη ζημιά που υπέστησαν από τις παραλείψεις των οργάνων του Δημοσίου, καθώς κρίνει επαρκή τον μηχανισμό αποζημίωσής τους.
Ο μηχανισμός αυτός ορίζεται από το π.δ. 400/70, καθώς και με το νόμο 3867/2010 περί της λειτουργίας του Εγγυητικού Κεφαλαίου Ιδιωτικής Ασφάλισης Ζωής και προβλέπει την αποζημίωση των δικαιούχων κατά ποσοστό 70% από το Εγγυητικό Κεφάλαιο Ζωήςμετάτην ολοκλήρωση της διαδικασίας της ασφαλιστικής εκκαθάρισης. Την αποζημίωση θα τη λάβουν αυτόματα όταν ολοκληρωθεί η εκκαθάριση, χωρίς να χρειαστεί να καταθέσουν σχετικές αγωγές στα Διοικητικά Δικαστήρια της χώρας.
Οι ασφαλισμένοι υποστήριζαν ότι σύμφωνα με το άρθρο 105 του εισαγωγικού νόμου του Αστικού Κώδικα, το Δημόσιο έχει την ευθύνη για τις πράξεις και τις παραλείψεις των αρμόδιων οργάνων του. Ωστόσο το ΣτΕ έκρινε πως η ικανοποίηση από το προϊόν της εκκαθάρισης στοιχειοθετεί ότι δεν μπορεί να υπάρξει αποζημίωση από την πλευρά του Δημοσίου ακόμη και αν υπάρχει αμέλεια στην Εποπτεία.
Θυμίζουμε ότι το Εγγυητικό Κεφάλαιο Ζωής συστάθηκε το 2010 και χρηματοδοτείται με εισφορές των ασφαλιστικών εταιρειών οι οποίες καλύπτονται κατά το ήμισυ από τους ασφαλισμένους και κατά το ήμισυ από τις εταιρείες. Σκοπός του είναι να καλύπτει τις περιπτώσεις αφερεγγυότητας των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, ανεξάρτητα αν η άδεια ανακλήθηκε λόγω σκόπιμων ή εσφαλμένων ενεργειών, ή παραλείψεων της κρατικής μηχανής, ή πλημμελούς άσκησης κρατικής εποπτείας, ή «απρόβλεπτων και μεγάλης έκτασης οικονομικών και χρηματοπιστωτικών κρίσεων». Στη δικαστική απόφαση του ΣτΕ αναφέρεται ότι ο εν λόγω μηχανισμός είναι συνταγματικός και νόμιμος, αλλά και σύμφωνος με τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Παρά το ότι η ανάκληση της άδειας της Ασπίς Πρόνοια έγινε το Σεπτέμβριο του 2009, η εταιρεία συμπεριελήφθη στις αρμοδιότητες του Εγγυητικού Κεφαλαίου Ζωής με το άρθρο 2 του νόμου 3867/10.
Για να γίνει πιο κατανοητή η διαδικασία, όταν ολοκληρωθεί η ασφαλιστική εκκαθάριση της Ασπίδας, θα καταβληθούν στους δικαιούχους από τους εκκαθαριστές αναλογικά τα όποια χρήματα έχουν συγκεντρωθεί και εν συνεχεία, όπως ορίζει ο νόμος, «το μέρος της απαίτησης από ασφάλιση που δεν ικανοποιείται από το προϊόν της ασφαλιστικής εκκαθάρισης, ικανοποιείται κατά ποσοστό 70% από το εγγυητικό κεφάλαιο ζωής». Αν π.χ. οι εκκαθαριστές καταβάλουν στους δικαιούχους το 40% των απαιτήσεών τους, το Εγγυητικό Κεφάλαιο Ζωής θα τους καταβάλει το 70% του υπολειπόμενου 60%.
Βέβαια, υπάρχουν πολλά ερωτηματικά σχετικά με το κατά πόσο είναι όντως «επαρκής» ο μηχανισμός αποζημίωσης των δικαιούχων της Ασπίς, καθώς για να καταβάλει τις αποζημιώσεις το Εγγυητικό Κεφάλαιο Ζωής θα πρέπει πρώτα να ολοκληρωθεί η διαδικασία της Ασφαλιστικής Εκκαθάρισης, η οποία όπως έχουμε γράψει κατ’ επανάληψη βουλιάζει σε κινούμενη άμμο, λόγω της δυσκαμψίας της νομοθεσίας και της επίμονης άρνησης των αρμόδιων αρχών να προβούν σε ρυθμίσεις που θα διευκολύνουν τους εκκαθαριστές στην εκποίηση της περιουσίας της Ασπίδας και στην ολοκλήρωση του έργου τους.
Τις επόμενες ημέρες θα έχουμε στη διάθεσή μας το πλήρες κείμενο της απόφασης του ΣτΕ – η οποία αυτή τη στιγμή καθαρογράφεται – και θα το δημοσιοποιήσουμε.
Π.Μ.